Belastingheffing en sociale zekerheid bij grensoverschrijdend werken

Bij grensoverschrijdend werken, waarbij niet dan wel niet uitsluitend wordt gewerkt in het land waar men inwoner is, spelen doorgaans de vragen in welk land of welke landen er belasting afgedragen dient te worden en in welk land men sociaal verzekerd is. Zo is veelal het geval dat zowel het land waar men woont als ook het land (de landen) waar men werkt in beginsel belasting tracht te heffen op basis van nationale fiscale wet- en regelgeving. Belastingverdragen bieden dan in de meeste gevallen uitkomst om te voorkomen dat dezelfde inkomsten meer dan eens worden belast.

In deze bijdrage wordt ingegaan op de belastingheffing en sociale zekerheid voor werknemers die grensoverschrijdend werken. Daarbij wordt ingegaan op de volgende vragen:

• In welk land of in welke landen is een grensoverschrijdende werknemer belast?
• In welk land is een grensoverschrijdende werknemen sociaal verzekerd?

Van uitzondering op bovenstaande hoofdregel, resulterend in een belastingheffing in het woonland, is sprake als aan de volgende drie cumulatieve voorwaarden van de zogenoemde 183-dagenregeling wordt voldaan:

1) de werknemer verblijft niet meer dan 183 dagen in het werkland ; en
2) het loon wordt betaald door of namens een werkgever die geen inwoner is van het werkland; en
3) het loon komt niet ten laste van een vaste inrichting van de werkgever in het werkland.

Hieronder wordt verduidelijkt hoe dit in praktijk uitwerkt aan de hand van een voorbeeld.

Mark, een inwoner van Nederland, is werknemer van een Belgische werkgever en verricht werkzaamheden in Nederland, Duitsland en België. Gedurende 2017 werkt Mark 165 dagen in Duitsland en viert daarnaast met zijn gezin 3 weken vakantie in dat land. In België werkt hij 60 dagen. De overige dagen verblijft hij in Nederland, waarvan hij 8 dagen vanuit huis werkt. De werkgever heeft geen filiaal of kantoor in Duitsland of Nederland.

Mark wordt belast in Duitsland. Hij verblijft namelijk meer dan 183 dagen in Duitsland, 165 werkdagen en 21 vakantiedagen, waardoor niet wordt voldaan aan voorwaarde 1) van de cumulatieve voorwaarden van de 183-dagenregeling. Duitsland mag volgens de hoofregel het loon belasten dat is toe te rekenen aan de 165 Duitse werkdagen.

Mark wordt ook belast in België. Zijn loon wordt namelijk betaald door een werkgever die in België is gevestigd, waardoor niet wordt voldaan aan voorwaarde 2) van de cumulatieve voorwaarden van de 183-dagenregeling. Dientengevolge mag België volgens de hoofdregel het loon belasten dat toerekenbaar is aan de 60 Belgische werkdagen.

Nederland dient als woonland op basis van de betreffende belastingverdragen het Duits en Belgisch loon vrij te stellen, waardoor Nederland uiteindelijk nog heft over loon toerekenbaar aan 8 Nederlandse werkdagen.

Bij grensoverschrijdend werken is het aan te bevelen een dagenkalender bij te houden. Uit deze kalender dient te blijken op welke dagen er in welk land verbleven is en op welke dagen er is gewerkt (inclusief het woonland). Bewaar daarnaast documenten die het verblijf kunnen onderbouwen, waaronder vliegtickets en andere vervoersbewijzen.

Zie ook: Bij beoordeling 183-dagenregeling tellen niet alleen werkdagen

Het land waar een grensoverschrijdende werknemer sociaal verzekerd is en derhalve premies afdraagt wordt met name bepaald door nationale wetgeving, Europees recht en verdragen.

Nederland zal in beginsel een inwoner van Nederland en een niet-inwoner, die in Nederland in loondienst werkt waarvoor loonbelasting wordt afgedragen, als verplicht verzekerden beschouwen. Hierop zijn echter tal van uitzonderingen, mede op basis van Europees recht en verdragen. Het bespreken van al deze uitzonderingen valt buiten het bereik van deze bijdrage. Hieronder wordt ingegaan op de sociale zekerheid volgens Europese (hoofd)regels.

Op basis van Europese regelgeving geldt in beginsel de sociale zekerheidswetgeving van de lidstaat waar de werknemer zijn werkzaamheden verricht. Echter, indien in meer dan één lidstaat wordt gewerkt door een werknemer dan geldt:

• de wetgeving van de lidstaat waar de werknemer woont, indien hij een substantieel gedeelte (ten minste 25%) van zijn werkzaamheden in het woonland verricht, of
• de wetgeving van de lidstaat waar de werkgever is gevestigd indien niet een substantieel gedeelte van zijn werkzaamheden in het woonland worden verricht.

Hieronder volgt een voorbeeld die aansluit bij het voorbeeld hierboven.

Mark, inwoner van Nederland, werkt voor een Belgische werkgever in zowel Nederland (8 dagen), Duitsland (165 dagen) en België (60 dagen).

Mark is sociaal verzekerd in België, de lidstaat waar zijn werkgever is gevestigd. Hij werkt namelijk in meerdere lidstaten en werkt niet ten minst 25% in Nederland.

Daarnaast is het in geval van tijdelijke uitzending vaak mogelijk om te kiezen om in Nederland sociaal verzekerd te zijn. Hiervoor kan een A1/(E)101-verklaring worden aangevraagd.

Bovenstaande geeft een inzicht in de algemene werking van belastingheffing en sociale zekerheid bij grensoverschrijdend werken, waarbij is ingegaan op de hoofdregels van belastingverdragen en Europese regels inzake sociale zekerheid. Ter bevordering van de leesbaarheid zijn delen onvermeld en onbesproken gebleven die wel van invloed kunnen wij op de uitkomst, waaronder de verschillen tussen belastingverdragen en speciale regels voor bepaalde groepen (directeuren, bestuurders en commissarissen; piloten en zeevarenden; sporters en artiesten; zelfstandig ondernemers; docenten, hoogleraren, professoren en onderzoekers; studenten; ambtenaren; werknemers in offshore sector) en situaties (dubbel fiscaal inwonerschap, uitzending).

Het is noodzakelijk per situatie te bepalen wat de fiscale gevolgen inzake belastingen en sociale zekerheid zijn voor grensoverschrijdende werknemers. Daarbij is het tevens van belang de gevolgen inzichtelijk te maken voor hypotheekrenteaftrek, alimentatie en andere persoonsgebonden aftrekposten.

Het is sterk aan te bevelen bij grensoverschrijdend werken een dagenkalender bij te houden waaruit zowel verblijfdagen als werkdagen blijkt.

Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

HS Tax Consulting is gespecialiseerd in internationale situaties, waaronder het adviseren bij emigratie, immigratie en grensoverschrijdend werken en ondernemen. Tevens verzorgen wij belastingaangiften, waaronder het M-biljet. Hiervoor gebruiken wij gecertificeerde software voor het elektronisch opstellen en beveiligd indienen van belastingaangiften. U wordt dan automatisch meegenomen in onze uitstelregeling voor de aangiften inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting.