Hoogte conserverende aanslag pensioen en lijfrente
Duidelijkheid over hoogte conserverende aanslag pensioen en lijfrente
Op 14 juli 2017 heeft de Hoge Raad duidelijkheid gegeven omtrent de hoogte van de conserverende aanslag, die bij emigratie wordt opgelegd voor in Nederland opgebouwde pensioen- en lijfrente-aanspraken, in gevallen waarin een belastingverdrag van toepassing is. Indien naar een land wordt geëmigreerd dat volgens het belastingverdrag mag heffen over pensioen en lijfrente dan mag Nederland op het moment van emigratie een conserverende aanslag opleggen voor de ingelegde premies, voor zover de premies voorwaardelijk in aftrek zijn gebracht (lijfrente) dan wel voorwaardelijk zijn vrijgesteld (pensioen). Of sprake is van voorwaardelijk dan wel onvoorwaardelijke aftrek of vrijstelling is afhankelijk van de periode waarin deze premies in aftrek zijn gebracht dan wel zijn vrijgesteld.
In de praktijk betekent de beslissing van de Hoge Raad dat van het volgende kan worden uitgegaan inzake de conserverende aanslag bij emigratie met betrekking tot pensioen en lijfrente:
- In aftrek gebracht lijfrentepremies in de periode vóór 1 januari 1992 en in de periode 1 januari 2001 tot en met 15 juli 2009 zijn onvoorwaardelijk en mogen daardoor geen onderdeel uitmaken van de conserverende aanslag.
- Vrijgestelde pensioenpremies in de periode tot en met 15 juli 2009 zijn onvoorwaardelijk en mogen daardoor geen onderdeel uitmaken van de conserverende aanslag.
Het is goed denkbaar dat op basis van deze beslissing van de Hoge Raad vele conserverende aanslagen te hoog zijn vastgesteld of te hoog vastgesteld gaan worden, omdat een te hoog bedrag aan premies als te conserveren inkomen is verondersteld. Maak daarom tijdig bezwaar tegen de conserverende aanslag.
De casus
Belanghebbende emigreert in 2014 naar Frankrijk. Volgens het belastingverdrag tussen Nederland en Frankrijk mag uitsluitend Frankrijk heffen over pensioen en lijfrente. De inspecteur legt voor het jaar 2014 een conserverende aanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen op van €276.893, berekend over een te conserveren inkomen van €379.570 aan pensioenaanspraken en €162.722 aan lijfrenteaanspraken. Tevens legt de inspecteur een beschikking op aan belanghebbende van €32.544 aan revisierente. Nadat belanghebbende hiertegen bezwaar heeft gemaakt handhaaft de inspecteur de conserverende aanslag en de beschikking, waarna belanghebbende beroep instelt bij de Rechtbank. Rechtbank Zeeland-West-Brabant legt de volgende vragen voor aan de Hoge Raad:
1. Komt de conserverende aanslag ter zake van een lijfrenteaanspraak in strijd met de goede trouw bij de uitlegging en toepassing van het Verdrag Nederland-Frankrijk?
2. Komt de conserverende aanslag ter zake van een pensioenaanspraak in strijd met de goede trouw bij de uitlegging en toepassing van het Verdrag Nederland-Frankrijk?
Nederlandse systeem en wetgeving inzake pensioen en lijfrenteaanspraken bij emigratie
De opbouw van pensioen en lijfrente wordt in Nederland fiscaal gestimuleerd. Over pensioenpremies wordt geen belasting geheven en lijfrente is (deels) aftrekbaar. Ook de aangroei van de aanspraken blijven onbelast. Pas bij uitkering wordt belasting geheven (omkeerregel), waarbij vaak sprake is van lagere belastingtarieven. Om te voorkomen dat Nederland bij uitkering uiteindelijk niet kan heffen, omdat de belastingplichtige is geëmigreerd, terwijl het wel de fiscale voordelen heeft verstrekt, wordt een conserverende aanslag opgelegd. In dit opzicht kan de conserverende aanslag worden gezien als bescherming van het belastingsysteem.
De Nederlandse wetgeving komt erop neer dat bij emigratie de pensioen- en lijfrenteaanspraken als belastbaar inkomen (negatieve uitgaven voor inkomensvoorzieningen) in aanmerking worden genomen voor de waarde in het economische verkeer. Als dit niet mogelijk is als gevolg van een regeling ter voorkoming van dubbele belastingen (belastingverdrag) dan worden slechts de eerder in aftrek gebracht premies in aanmerking genomen. Dit inkomen wordt dan genoten op het tijdstip onmiddellijk voorafgaand aan de emigratie en wordt opgenomen in de conserverende aanslag.
Voor de conserverende aanslag kan uitstel van betaling worden verleend voor 10 jaar. Na 10 jaar is het mogelijk de conserverende aanslag kwijt te schelden.
Belastingverdragen over pensioen en lijfrente
In belastingverdragen zijn afspraken tussen landen gemaakt om te voorkomen dat er sprake is van dubbele belastingheffing over dezelfde inkomsten, door belastingheffing te verdelen of aan landen toe te wijzen. In de meeste gevallen worden in belastingverdragen ook de heffingsbevoegdheden aangaande pensioen en lijfrente geregeld. Daarbij kan onder andere onderscheid worden gemaakt tussen periodieke en niet-periodieke uitkeringen; ambtenarenpensioenen en pensioenen uit privaatrechtelijke dienstbetrekking; en pensioenen die voortkomen uit nationale wetgeving en private pensioenen. Afhankelijk van het belastingverdrag kunnen hiervoor afwijkende regels gelden met betrekking tot de verdeling van heffingsbevoegdheden tussen de landen. Een regulier pensioen voor niet-ambtenaren wordt veelal belast in het (nieuwe) woonland.
Beslissing Hoge Raad
Bij de beslissing van de Hoge Raad wordt overwogen of het Nederlandse systeem van de conserverende aanslag inzake pensioen en lijfrente is strijd is met de goede trouw bij de uitleg van het belastingverdrag tussen Nederland en Frankrijk. Op basis van Nederlandse wetgeving, waarin fictief wordt gesteld dat het inkomen direct voorafgaand aan emigratie wordt genoten, trekt Nederland het heffingsrecht naar zich toe, terwijl Frankrijk op basis van het belastingverdrag zou mogen heffen.
De Hoge Raad stelt ten eerste dat er geen sprake is van het belasten van inkomsten door Nederland, omdat niet de waarde van de lijfrente- en pensioenaanspraken wordt belast, maar een voorwaardelijk verleende aftrek dan wel vrijstelling wordt teruggenomen.
Ten tweede merkt de Hoge Raad op dat niet in alle gevallen sprake is van het terugnemen van aftrek dan wel vrijstelling. Dit is namelijk niet het geval in de periode dat de Nederlandse wetgeving ertoe leidde dat belasting werd geheven over (een gedeelte van) de waarde van de lijfrente- en pensioenaanspraken. Volgens de Hoge Raad kan voor die periode dan ook niet worden gezegd dat de aftrek dan wel vrijstelling voorwaardelijk werd verleend.
De conserverende aanslag bij emigratie met betrekking tot pensioen en lijfrente kan derhalve geen betrekking hebben op onvoorwaardelijk verleende aftrek dan wel vrijstelling. Hiervan is sprake in de volgende situaties:
- In aftrek gebracht lijfrentepremies in de periode vóór 1 januari 1992 en in de periode 1 januari 2001 tot en met 15 juli 2009.
- Vrijgestelde pensioenpremies in de periode tot en met 15 juli 2009.
Afsluitend
Indien sprake is van een conserverende aanslag die is/wordt opgelegd waarin:
- in aftrek gebracht lijfrentepremies in de periode vóór 1 januari 1992 en in de periode 1 januari 2001 tot en met 15 juli 2009; en/of
- vrijgestelde pensioenpremies in de periode tot en met 15 juli 2009
zijn opgenomen, dan is het goed mogelijk dat de conserverende aanslag tot een te hoog bedrag is/wordt vastgesteld. Hiertegen kan in bezwaar worden gegaan, mits dit binnen het gestelde termijn gebeurt.
Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.
HS Tax Consulting is gespecialiseerd in internationale situaties, waaronder het adviseren bij emigratie, immigratie en grensoverschrijdend werken en ondernemen. Tevens verzorgen wij belastingaangiften, waaronder het M-biljet. Hiervoor gebruiken wij gecertificeerde software voor het elektronisch opstellen en beveiligd indienen van belastingaangiften. U wordt dan automatisch meegenomen in onze uitstelregeling voor de aangiften inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting.
Benieuwd naar de mogelijkheden?
Neem vrijblijvend contact op voor al uw fiscale vragen.